اصول تفکر ناب

حصول به تفکر ناب بدون روش تفکر ناب، امری محال و دست نیافتنی است و تفکر ناب از آن رو ناب نامیده می شودکه می تواند شیوه ای را فراهم کند که از طریق آن می توان با کمترین، بیشترین را به انجام برساند. فعالیت های ارزش آفرین را در بهترین توالی و ترتیب قراردارد و هرگاه به این فعالیت ها نیاز باشد بی وقفه آن را اجرا کند. به عبارت ساده تر از آن رو ناب نامیده می شود که می تواند شیوه ای را فراهم آوردکه از طریق آن می توان با کم ترین، بیشترین را به انجام رسانید.

تفکر ناب شامل اصولی می باشد:

• تعیین ارزش هر محصول(Value)
• شناسایی جریان ارزش آن محصول(Value Stream)
• ایجاد حرکت بدون وقفه در این ارزش(Flow)
• امکان دادن به خریدار تا این ارزش را از تولید کننده بیرون بکشد(Pull)
• تعیین کمال(Prefection)

در هر مرحله، مدیران باید دیدن را یاد بگیرند. دیدن ارزش، دیدن حرکت ارزش که خریدار بیرون می کشد و سرانجام مدیران باید بتوانند تصویر راحت و دقیقی از کمال را ببینند تا برای کل بنگاه اقتصادی ناب، هدف بهبود به صورت قابل مشاهده در آید.

اهداف درتولید ناب

چون دیدگاه تولیدگر ناب برکمال مبتنی است و همه چیز را با کمال می سنجد یعنی نزول قیمت ها، به صفر رساندن میزان عیوب، به صفر رساندن موجودی، تنوع بی پایان محصول، به صفر رساندن اتلاف که:

1. تولید چیزهایی که کسی خواهان آن نیست.
2. موجودی ها و کالاهای فروش نرفته ای که روی هم انبار می شوند.
3. مراحلی از فرآیند که به راستی ضرورتی ندارد.
4. جابه جایی نیروی انسان.
5. حمل و نقل کالا از یک نقطه به نقطه ای دیگر بی هیچ هدف.
6. توقف و انتظار، کارکنان برای انجام کاری در پایین جریان به دلیل انجام نگرفتن به موقع کاری در بالای جریان.

اصول تولیدناب

برای دست یابی به تولید ناب می بایست اصولی را یاد گرفت و آن ها را اجرا کرد. این اصول عبارتند از:

• کارگروهی: کار گروهی یکی از اصول مهم تولید ناب به شمار می رود و یک کارخانه با روش تولید ناب، هرگاه بخشی از محصول در خط تولید دچار مشکل شود کارگر می تواند خط را متوقف نموده تا بقیه کارکنان نیز برای هم فکری در رفع مشکل به یاری او بشتابند. این روش برخلاف سیستم تولید انبوه است که اگر کارگر خط تولید اشکال در محصول مشاهده کرد ازآن می گذرد تا نهایتا هنگام بازرسی محصول اشکال مشخص شود.
• ارتباطات: در سیستم ناب اعضا گروه رسما متعهد می شوند دقیقا کاری را انجام دهند که همه اعضای گروه بر سر آن به توافق رسیده اند. رهبری در این میان نقش موثری دارد. رهبری، اعضا گروه را با همه پیچ و خم های کار که باید به توافق همه اعضا برسد مواجه می کند و نقش موثری در ارتباط افراد با یکدیگر ایفا می کند.
• استفاده بهینه از منابع و حذف اتلاف ها: هر چیز که با تعریف ارزش سازگار نباشد یا به ارزش نیافزاید، تلفات نام دارد.
• توانمند سازی کارکنان: چون این کارمندان هستند که به طور مستقیم با کار مورد نظر در ارتباط هستند، و بهتر از هر کس می توانند درباره آن نظر دهند و زودتر از هر کس تلفات را تشخیص دهند.
• توجه به واژه ارزش از دیدگاه مشتری: وظیفه هر تولید کننده ای تاثیر رضایت مشتری از طریق ارائه ارزش است. برای مثال هنگامی که شما ارزش را می افزایید در واقع شکل نامناسب یا کم تر محصول را برای جلب رضایت مشتری عوض می کنید . اگر شما ندانید که ارزش از دیدگاه مشتری چیست معمولا با مشکلات ناشی از کیفیت پایین محصول مواجه می شوید.

و یا باید به این نکته بسیار مهم در تولید ناب در کارخانه دقت شود که کارگران تنها زمانی به تولید ناب پاسخ می دهند که نوعی حس تعهد دو جانبه موجود باشد. این حس که مدیریت به کارگران ماهر ارزش می نهد و به خاطر حفظ آن ها، از خود گذشتگی خواهد کرد و مسئولیت را به گروه کاری آنها واگذار می کند.

مکانیزم اجرای تولید ناب

برای اجرای تولید ناب تکنیک های زیادی وجود دارد که مهم ترین آن ها عبارتند از :

• محل کار دیداری(Visual Workplace )
• تعویض سریع/ کاهش زمان راه اندازی(Quick Changer/ Setup Reduction)
• تولید سلولی(Cellular Manufacturing)
• سیستم های کششی(Pull Systems)
• نگهداری و تعمیرات بهره ور جامع(Total Production Maintenance)
• ساماندهی محیط کار(Workplace Organization)
• تولید همگن(Level Production)

یکی از مکانیزم های مورد استفاده در تولید ناب، استفاده از سیستم های کششی است. مفهوم سیستم کششی در تولید ناب، توانایی پاسخگویی به کشش تقاضای مشتریان می باشد. سازمان های ناب عملیات خود را به گونه ای طراحی می کنند تا توانایی پاسخگویی به درخواست های در حال تغییر مشتریان را داشته باشد. مهم ترین مشخصه سیستم کششی، ارتباط دادن کلیه فعالیت های تولید و تامین به تقاضای واقعی مشتریان می باشد. برای راه اندازی سیستم کششی ، ارتباط دادن کلیه فعالیت های تولید و تامین به تقاضای واقعی مشتریان می باشد. برای راه اندازی سیستم کششی، از ابزاری به نام کانبان(Kanban) استفاده می شود.

کانبان

کانبان لغتی است ژاپنی که به معنای کارت حاوی اطلاعات است. سیستم کانبان شامل کارت های چاپ شده است که هر دسته مشخص از قطعه در جریان فرآیند تولید آن را به همراه دارد. پس از استفاده یا انتقال قطعات، کارت کانبان از روی آن ها برداشه شده  و به فرآیندهای قبلی به عنوان سفارشی برای تامین یک دسته دیگر از قطعه مورد نظر بر می گردد. به عبارت دیگر سیستم کانبان یک سیستم اطلاعاتی است که تامین کالای مورد نیاز در زمان مورد نیاز و به مقدار مورد نیاز را تضمین می کند. این سیستم در واقع یک سیستم برنامه ریزی و کنترل تولید در سطح کارگاه می باشد که سیستمی کم هزینه و با کارایی بالا است. نکته حائز اهمیت آن است که کانبان ضمن این که موجودی و کار در حین فرآیند(Work In  Place) را کاهش می دهد ولی همیشه به معنی حذف کامل موجودی و WIP نیست.

فواید استفاده از کانبان

از جمله فواید استفاده از سیستم های کششی نظیر کانبان می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• کاهش میزان انبارش درون انبارها و آزاد شدن فضا
• کاهش سرمایه راکد در انبارها
• کاهش هزینه حمل ونقل تامین کنندگان
• تسریع در دریافت بازخور مشکلات کیفی محصولات تولیدی
• کاهش زمان انتظار تحویل محموله ها

تامین قطعات متناسب با میزان واقعی تولید، به جای استفاده از تئوری سفارش گذاری اقتصادی.

منبع: وبلاگ دنیای مجازی